نحوه تست قطعات الکتریکی (1)

در این مقاله قصد داریم تا نحوه تست قطعات الکتریکی را به طور کامل آموزش دهیم. لازم به ذکر است که به دلیل جلوگیری از طولانی شدن مقاله، تعدادی از قطعات را در مقاله دیگری مورد بررسی قرار خواهیم داد. در این مقاله فرض شده که خواننده با نحوه عملکرد قطعه آشنایی داشته و تمرکز ما بر نحوه تست سالم بودن قطعه می باشد. علاوه بر این، باید توجه داشت که بهترین راه برای تست این است که ابتدا قطعه به طور کامل از برد جدا شده و سپس مورد آزمایش قرار گیرد.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در صورت تمایل می توانید بر روی این جا کلیک کنید تا به سایت دیجی کالا منتقل شده و مولتی مترهای مختلفی که در سایت ارائه شده را بازدید کنید. توجه داشته باشید که داشتن یک مولتی متر خوب برای تست قطعات الزامی می باشد.

مقاومت:

مقاومت ها دارای انواع مختلفی نظیر آجری، کپسولی، مولتی ترن، پتانسیومتر (مقاومت متغیر)، SMD، SIP، DIP می باشد. برای تست سالم بودن مقاومت باید ابتدا اندازه مقاومت را با مولتی متر اندازه گیری کنیم. اگر مقدار نشان داده شده توسط مولتی متر با مقدار اصلی، یکسان یا با در نظر گرفتن اندکی خطا تفاوت داشته باشد، مقاومت سالم است. هم چنین می توان توسط بازر مولتی متر تست بوق گرفت. در صورتی که صدای بوق شنیده شود، مقاومت سالم می باشد.

مقاومت حرارتی PTC و NTC:

مقاومت های حرارتی که به ترمیستور یا سنسور حرارتی هم مشهور هستند دارای دو نوع می باشند:

1- Positive Temperature Coefficient (PTC): با افزایش حرارت، میزان مقاومت افزایش می یابد.

2- Negative Temperature Coefficient (NTC): با افزایش حرارت، میزان مقاومت کاهش می یابد.

برای تست کافی است که توسط یک فندک یا سشوار، مقاومت را گرم کرده تا دمای آن افزایش یابد. حال اگر مقاومت از نوع 1 باشد، باید مقدار آن زیاد شده و اگر از نوع 2 باشد، باید کاهش مقدار را تجربه کند. در غیر این صورت، مقاومت خراب می باشد.

فتورزیستور (LDR):

مقاومت حساس به نور یا Light Dependent Resistor مقاومتی است که با افزایش نور محیط، میزان آن کاهش می یابد. برای تست این نوع مقاومت کافی است که نور محیط را کم و زیاد کرده و رفتار آن را بسنجیم. در صورت مشاهده رفتاری مغایر با رفتار بیان شده، مقاومت ناسالم بوده و باید تعویض گردد.

خازن:

خازن ها نیز دارای انواع مختلفی نظیر الکترولیتی (با قطب)، عدسی (سرامیکی)، روغنی و گازی، میکا، پلی استر، کاغذی، MKT، تانتالیوم، SMD و واریابل (تریمر) می باشد. بهترین راه برای تست خازن این است که از دستگاهی به نام LCR متر استفاده کنیم. با استفاده از این دستگاه می توان خازن های با رنج های مختلفی را اندازه گیری کرد. هم چنین می توان میزان نشتی و عملکرد در فرکانس های مختلف را برای خازن ها بررسی نمود.

حال در صورتی که دستگاه مذکور در دسترس نباشد باید چه کار کرد؟ خب ابتدا توسط بازر مولتی متر یک تست بوق می گیریم. در صورتی که صدای بوق شنیده نشود، خازن می تواند سالم باشد. سپس در صورتی که مقدار اصلی خازن در رنج 100 نانو فاراد به بالا باشد، آن را توسط یک ولتاژ dc در رنج 30-20 ولت شارژ می کنیم (توجه داشته باشید که این ولتاژ برای خازن قابل تحمل باشد).

سپس مولتی متر را روی رنج ولتاژ dc گذاشته و ولتاژ خازن را اندازه گیری می کنیم. در صورتی که ولتاژ شارژ را مشاهده کردید که در حال کاهش است، می تواند نویدی برای سالم بودن خازن باشد. در واقع هر چه مقدار خازن بزرگ تر باشد تغییرات کاهشی مشاهده شده، محسوس تر است.

اگر مولتی متر شما دارای قابلیت اندازه گیری خازن در رنج مورد نظر است، می توانید مقدار آن را اندازه گیری کنید. در صورتی که مقدار اندازه گیری شده به مقدار اصلی نزدیک باشد، خازن می تواند سالم باشد.

در صورتی که مقدار خازن در محدوده چند نانو فاراد باشد، تست کردن بدون LCR متر بسیار مشکل است. ولی می توان از روش شارژ استفاده کرد با این تفاوت که باید مقدار ولتاژ شارژ به مراتب بزرگ تر از 30-20 ولت باشد تا بتوان دشارژ آن را توسط مولتی متر مشاهده کرد. لازم به ذکر است که ولتاژ شارژ باید برای خازن قابل تحمل باشد.

سلف:

برای تست سالم بودن این قطعه نیز باید در صورت امکان از LCR متر استفاده کرد. توسط این دستگاه می توان اندازه، میزان نشتی و عملکرد در فرکانس های مختلف را مورد بررسی قرار داد. در صورت عدم وجود دستگاه مورد نظر، مناسب ترین راه این است که از سلف تست اهم (توسط مولتی متر) بگیریم. در صورتی که مقدار اهم نسبتا کمی مشاهده شد، سلف می تواند سالم باشد (با درصد بالا). در صورتی که مقدار 0 (اتصال کوتاه) یا 1 (OL یا حالت مدار باز) مشاهده شد، سلف به طور قطع خراب می باشد.

هم چنین می توان روش شارژ مورد استفاده در خازن را این بار با جریان انجام داد که روشی دشوار می باشد ولی می تواند نتایج خوبی را به دست دهد.

ترانس:

ترانس های سوییچینگ بیش ترین کاربرد را در بردهای الکترونیکی دارند. بنابراین، روش تست این نوع ترانس را شرح خواهیم داد. البته روش گفته شده برای ترانس های دیگر نیز قابل استفاده می باشد.

ترانس های سوییچینگ در یک سمت شامل یک تعداد پایه و در سمت دیگر نیز دارای تعداد پایه مشخص دیگری هستند. طرف اولیه و ثانویه با توجه به تمهیدات طراح و عملکرد مدار تعیین می شود. برای تست باید پایه های مرتبط در هر سمت را پیدا کرد که باید اهم کمی (تقریبا کم تر از 100 اهم و بیش تر از 2 اهم) را از خود نشان دهند که این کار توسط مولتی متر انجام می شود. در صورتی که اهم نشان داده شده 0 یا 1 (OL) باشد، به طور قطع ترانس خراب می باشد.

لازم به ذکر است که پایه های یک سمت با سمت دیگر ارتباطی نداشته و نیازی به تست آن نیست. این روش می تواند تا درصد بالایی (بالای 95 درصد) تشخیص سالم بودن ترانس را تضمین کند.

امیدوار هستیم که مطالب ارائه شده مورد پسند شما عزیزان قرار گرفته باشد. نحوه تست قطعات الکتریکی دیگر و هم چنین قطعات الکترونیکی را در مقالات بعدی مورد بررسی قرار خواهیم داد.

مجله رادیب