هنر یا Art یعنی چه ؟

سلامی دیگر خدمت همه همراهان مجله رادیب، مرادیان هستم و با یک مقاله دیگر در خدمت شما هستیم. هر زمان صحبت از هنر می شود با توجه به اینکه زیاد هنرمند نیستم یاد این جمله معروف میافتم که می گوید: بودن یا نبودن مسئله این است !! خوب ما در حال حاضر کاری به این نداریم که مسئله چی هست یا نیست اما بصورت کلی به دلیل اینکه این اولین مطلب در مورد توضیح ماهیت هنر در دسته بندی هنر یا Arts در مجله رادیب است امیدوارم باعث جذب و تشویق هنرمندان به حضور در این قسمت از وب سایت شود. اما برگردیم به سراغ بحث اصلی خودمان ، تعریف هنر چیست ؟ تعریف هنر از نظر من چندان هم آسان نیست ، به نظر من هر چیزی که جنبه ای از زیبایی شناسی را در خودش داشته باشد هنر محسوب می شود و الزامی هم نیست که این چیز الزاما فیزیکی باشد! اما از نظر استاندارد و تحقیقاتی که البته در این خصوص برای نوشتن این مقاله انجام شده است هنر تعاریف بهتر و قابل قبول تری هم دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.

هنر یا Art چیست ؟

هنر یا Art طیف وسیعی از فعالیت های انسانی را در بر می گیرد ، فعالیت هایی که در آن یک یا چند اثر خلق می شود و اثرات آن صمعی ، بصری ، یا قابل لمس هستند. آثار هنری توسط مهارت های انسانی مثل تخیل یا بر اساس یک سری قواعد و قوانین فنی خلق می شوند. هنر وقتی تبدیل به یک اثر می شود ارزشمند می شود و با توجه به احساس زیبایی شناسی که در انسان وجود دارد ناخودآگاه توسط انسان ها مورد قدردانی و توجه قرار می گیرد. هنر چیزی است که از زمان های بسیار قدیم همیشه همراه انسان ها بوده است و شما نمونه های بسیار زیادی از اثرات هنری که توسط انسان ها حتی در زمان غارنشینی به وجود آمده اند را می توانید مشاهده کنید. از هنرهایی که بصورت تجسمی ( قابل لمس ، دارای جسم ) هستند می توانیم به هنرهایی مثل مجسمه سازی ، نقاشی ، عکاسی ، خطاطی ، مقعرکاری و ... نام ببریم.

برخی افراد از معماری نیز به عنوان یکی از انواع هنرهای تجسمی نام می برند اما در این خصوص بین علما اختلاف است و برخی می گویند که هنر یعنی فارغ از علم و قواعد فکر کردن و به همین دلیل با توجه به اینکه در معماری از اصول مهندسی و ساختمان تقریبا ثابتی وجود دارد این رشته را به عنوان هنر در نظر نمی گیرند ، برای مثال معماری را با نقاشی مقایسه می کنند و اعتقاد دارند که نقاشی هیچوقت یک چیز مشخص و معین برای خروج و نمایش ندارد و همیشه چیز جدیدی ارائه می دهد اما معماری در بسیاری از موارد یک چیز ثابت است و حتی با توجه به اینکه جنبه زیباسازی در آن وجود دارد یک هنر محسوب نمی شود. البته برخی دیگر اعتقاد دارند که دسته ای دیگر از هنر به نام هنرهای تزئینی وجود دارد که معماری در آن دسته از هنرها قرار می گیرد. جالب است بدانید که در طی گذر زمان تعاریف مختلفی از هنر ارائه شده است و بعضا شاهد این هستیم که این روزها چیزهای عجیب و غریبی را به عنوان هنر معرفی می کنند اما در خصوص هنر همیشه یک چیز ثابت است ، هنر برای بیان احساسات ، برای برقراری ارتباطات و همچنین دارای یک ایده در پس زمینه است که باید از قدرت تخیل انسان برگرفته شده باشد.

آیا هر چیز عجیب و غریبی ممکن است یک اثر هنری باشد ؟

وقتی شما از نحوه شناسایی یک اثر هنری از نظر ظاهری صحبت می کنید نمی توانید دقیقا تصمیم بگیرید که یک چیز اثر هنری است یا خیر !! در واقع شناسایی یک اثر هنری الزاما این نیست که شکل هنر شناخته شده ای در آن به وضوح مشخص باشد !! هیچ مجموعه ای از صفات و ویژگی های زیبایی شناسی پیشفرضی برای توصیف یک اثر هنری بصورت دقیق وجود ندارد و ممکن است چند خط خرچنگ و قورباغه از نظر ما !! از نظر بسیاری دیگر یک اثر هنری باشد. اما نکته اینجاست که علی رقم اینکه یک اثر هنری ممکن است ظاهری نامعلوم از لحاظ هنری داشته باشد اما همیشه قواعد و قوانین رسمی خاصی برای قضاوت و تحلیل زیبایی شناختی اثر وجود دارد که با توجه به آنها یک اثر هنر محسوب می شود. جالب است بدانید که در بیشتر مواقع زمانیکه صحبت از هنرهای تجسمی می شود منظور ما قطعا داشتن یک سری قوانین و قوعد زیبایی شناختی مشخص از نظر عامه مردم و همچنین داشتن یک شکل و ظاهر هنری است که در اصطلاح فنی تر ما می گوییم که اثر هنری باید قوعد و قوانین هنرهای تجسمی از نظر ظاهر و فرم را باید داشته باشد یا در اصطلاح فرمالیسم مناسب را باید داشته باشد.

اگر بخواهیم یک اثر تجسمی را در دسته بندی هنر قرار بدهیم بایستی ضمن اینکه اثر مربوطه فرمالیسم مناسب را باید داشته باشد باید اصول و عناصر هنری آن با هم تعامل و هماهنگی داشته باشند. اصول هنز شامل حرکت ، اتحاد ، هماهنگی ، تنوع ، تعادل ، کنتراست ، نسبت و البته الگو است. یعنی اگر یک اثر هنری اینها را نداشته باشد هنر تجسمی در نظر گرفته نمی شود. یک اثر هنری برای این هنر محسوب شود بایستی دارای بافت ، فرم ، شکل ، رنگ ، ارزش و خط مشخص باشد. یعنی اگر شخصی در هر اثر هنری خودش یک سبک و روش مشخص را رعایت نمی کند و هر چیز بی ساختاری را هنر می داند این در دسته بندی هنر قرار نمی گیرد. اما اگر چیز از نظر ما عجیب و غریبی را با رعایت نظم و ساختار و الگوی همیشگی خودش به اشکال مختلف به تصویر یا تجسم در بیاورد این یک نوع هنر محسوب می شود. داشتن قواعد و قوانینی که عنوان کردیم است که باعث می شود سایر هنرمندان بتوانند آثار هنری را تجزیه و تحلیل کنند و آنها را با معیارهای زیباشناسی خودشان تطبیق بدهند. در واقع اثری به عنوان اثر هنری محسوب می شود که توسط دیگران قابل بحث و گفتگو و تجزیه و تحلیل باشد.

منبع: مجله رادیب