نابغه فضایی، ورنر فون براون، کیست؟

با سلام خدمت همه همراهان مجله رادیب و همه علاقمندان به فضانوردی، ماهواره و آسمان. ورنر فون براون معروف به پدر صنعت موشکی جهان یکی از مهندسان و دانشمندان آلمان نازی بود که بعد ها در جریان جنگ جهانی دوم به آمریکا مهاجرت کرد و پایه های سفر انسان به ماه را بنیان گذاری کرد. ورنر فون در دهه های 20 تا 30 زندگی خودش روی برنامه توسعه راکت های موشکی برای ارتش نازی کار میکرد. تا آن زمان هنوز خبری از موشک های بالستیک و کروز نبود و ارتش نازی به دلیل سرمایه گذاری روی برنامه های نظامی مختلف یکی از کشور های پیشرو در تولید و ساخت ادوات جنگی بود. یکی از این برنامه ها که آلمان ها روی آن کار میکردند ساخت اولین موشک بالستیک دنیا بود که بعد ها به نام موشک V-2 معروف شد.

شرح زندگی

سال 1930 ورنر براون در یک مدرسه شبانه روزی درس میخوند که اتفاقا در درس های ریاضی و فیزیک اصلا خوب نبود ولی در همون زمان ورنر از طریق هرمان اوبرت یکی از پیشگامان عصر هوا فضا به یک کپی از راکت های موجود آن موقع دست پیدا کرد و باعث شد که به علوم فضایی و هوانوردی علاقه پیدا بکند. بعد از طی کردن دوران مدرسه ورنر در زمان تحصیلات تکمیلی در پروژه توسعه موتور سوخت مایع راکت دستیار هرمان اوبرت شد و سپس با مدرک مهندسی مکانیک فارغ التحصیل شد. ورنر خیلی زود فهمید که با دانش فعلی نمیتونه به کاوش اعماق فضا بپردازه به همین دلیل شروع به مطالعه در زمینه های فیزیک,شیمی, ستاره شناسی کرد و برای تحصیل در مقطع دکترای فیزیک وارد دانشگاه شد.

خدمت در ارتش نازی

ورنر براون از ابتدا دارای اعتقادات دو گانه ای نسبت به ارتش آلمان نازی و رایش سوم بود اما علاقه او به کار کردن بروی پروژه راکتی باعث شد که در نهایت به عضویت نازی ها دربیاید. همچنین بعد ها وارد بخش نیروهای اس اس نیز شد.درباره عضویت در اس اس بعضی ها معتقد هستند که به اجبار ژنرال های رده بالا به این کار تن داد و افراد دیگه هم معتقد هستند که ورنر با افتخار و با میل خودش به عضویت اس اس درآمد.

در همین سال ها دانشمندی در آمریکا به نام رابرت گدارد وجود داشت که اولین موشک سوخت مایع را ابدا و مقالات زیادی در این زمینه در نشریات مختلف منتشر کرده بود.ورنر براون و تیم او از این مقالات استفاه کردند و حتی سوال های خودشونم بصورت رسمی از او میپرسیدند و رابرت گدارد نیز جواب آنها را میداد به دلیل اینکه فکر نمیکرد در حال کمک کردن به ساخت سلاح نظامی باشد.

ورنر براون در این رابطه میگوید: بله ما از موشک سوخت مایع رابرت گدارد استفاده کردیم اما اون یک طرح خام بود و ما تغییرات زیادی اعمال کردیم و امکانات مختلفی برای این موشک طراحی کردیم.قبل از اینکه بصورت انبوه ارتش نازی از موشک V-2 که توسط تیم ورنر طراحی شد استفاده کند در یکی از پرتاب های آزمایشی یکی از موشک ها در کشور سوئد سقوط کرد, بعد از این سقوط قطعات موشک به آزمایشگاهی که رابرت گدارد در آن کار میکرد فرستاده شد. در ابتدا رابرت تصور میکرد که قطعات مربوط به یکی از بمب های رها شده از جنگنده های اسپلیت فایر است اما با بررسی بیشتر نتیجه گیری کرد که تحقیقات منتشر شده توسط او تبدیل به یک سلاح مخرب شده است.

سال 1942 هیتلر دستور داد تا نسخه نظامی موشک A-4 برای حمله به انگلستان طراحی شود که بعد ها همان V-2 نام گرفت. یک سال بعد با نمایش فیلمی از شلیک این موشک تمام فرماندهان به تشویق ورنر پرداختند و نام این مهندس 31 ساله به سر زبان ها افتاد.بعد از بمباران انگلستان توسط موشک های V-2 ورنر که علاقه ای به جنگ نداشت و فقط رویای سفر به فضا را داشت گفت:  "موشک به خوبی کار کرد به غیر از اینکه در سیاره اشتباهی فرود آمد".

سیستم هدایت V2 دقیق نبود و اغلب انها از مسیر خود منحرف می شدند . در مجموع 1100 موشک V2 با لندن اصابت کردند و 2700 نفر از مردم شهر لندن را به قتل رساندن تا اینکه پرتابV2 ها نیز در مارس 1945 متوقف شد .نکته خیلی مهمی که در پرانتز باید بهش اشاره کرد و بعضی از کشورها در حال حاضر میتونن ازش درس بگیرن اینه که ارتش آلمان نازی با هدایت هیلتر بیشتر از ۲۰۰۰ موشک وی-۲ با سر جنگی ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلویی را طی جنگ جهانی دوم به سوی لندن پایتخت انگلستان شلیک کرد. با وجود شلیک این حجم از موشک های گران قیمت نه شهر لندن با خاک یکسان شد و نه آسیبی به ارتش انگلستان رسید. ( پس تنها با موشک نمیشه هیچ شهری را نابود کرد).

دستگیری

ورنر به دلیل همکاری نکردن با چند تن از فرماندهان اس اس در کودتایی برای به دست گیری قدرت توسط آنها تحت شدیدترین حفاظت ها قرار گرفت.ورنر و همکارانش در یک آپارتمان تحت حفاظت مشغول به کار میشدند و زمانی که درباره وضعیت جنگ و خوب پیش نرفتن اوضاع صحبت میکردند حرف هاشون توسط یکی از جاسوسان که در نقش پزشک در آن مکان قرار داشت شنیده میشود. فرماندهان اس اس که از ورنر آزرده خاطر شده بودن به بهانه خرابکاری در پروژه موشک V-2 و همچنین برنامه ریزی برای فرار به انگلستان او را دستگیر کردند. حتی در اتهامات او طرفداری از کمونیست نیز  قرار داشت.در نهایت ارتش نازی به این نتیجه رسید که توسعه نسخه های بعدی موشک V-2 به نام V-4 بدون وجود ورنر امکان پذیر نیست.

تسلیم شدن

با ضعیف شدن نیروهای رایش سوم و عمیق تر شدن پیشروی نیروهای متفقین در خاک آلمان هزاران مهندس و دانشمند آلمانی به دنبال راهی برای فرار بودن. در طی مسیر برای فرار ورنر به همراه برادر و یکی از همکارانش به سمت یک سرباز آمریکایی میروند و خود را معرفی میکنند.در واقع به دستور هیتلر قرار بود اکثرا مهندسان بعد از تسلیم شدن ارتش توسط سربازان اعدام شوند تا تکنولوژی های موجود به دست دیگر کشورها نیافتد به همین دلیل اکثر دانشمندان و مهندسان نظامی آلمان به کشورهای مختلف پناهنده شدند.

ارتش آمریکا دارای یک لیست از نوابغ آلمانی بود که قصد داشتند قبل از رسیدن دیگر نیروهای متفقین بتوانند آنهارا پیدا کنند. در بالای این لیست نام ورنر قرار داشت.بدین ترتیب ورنر تحت عملیاتی به نام "گیره کاغذی" به آمریکا فرستاده می شود.بسیاری از دانشمندان آلمانی و متخصصان این کشور در حوزه های تسلیحاتی، موشکی، هسته ای، شیمی و... در اردوگاهی در ایالت باواریا جمع شدند تا از آنجا به بریتانیا و سپس آمریکا منتقل شوند. در این مرحله بود که ستادمشترک ارتش آمریکا رسما این عملیات را گیره ی کاغذ نام نهاد. در سپتامبر 1945 اولین گروه از این افراد ،7 نفر متخصص موشکی شامل شخص فون براون، وارد آمریکا شدند. مغزهای متخصصین و دانشمندان آلمانی بزرگترین غنیمت جنگی بود که پس از پایان جنگ به متفقین رسید.

خدمت در آمریکا

در سال 1945 وزارت خارجه آمریکا انتقال ورنر و دیگر متخصصان به این کشور را قبول می کند اما تا ماه ها این خبر رسانه ای نمیشود. وضعیت زندگی او و همکاران قدیمی اش چنگی به دل نمیزد و تحت نظارت نیروهای نظامی در اتاق های کوچک زندگی میکردند. در این زمان آنها مشغول آموزش ارتش, دانشجویان,صنایع و دیگر نیروهای آمریکایی شدند  و درباره انواع راکت ها نیز مطالعه میکردند.همچنین ورنر کمک کرد تا چند موشک V-2 که از آلمان توسط آمریکا به غنیمت گرفته شده بود بازسازی و پرتاب شود.

در زمان جنگ کره ورنر مسئولیت هدایت تیم توسعه موشکی ارتش آمریکا را به عهده گرفت که نتیجه آن توسعه اولین موشک بالستیک آمریکایی به نام "رداستون" شد. این موشک به اولین موشکی تبدیل شد که از کلاهک هسته ای استفاده میکرد برای آزمایش.همچنین رداستون اولین موشک بالستیک با دقت بالا بود که از هدایت اینرسی استفاده میکرد.

با بهینه سازی هایی توسط تیم ورنر روی موشک رداستون انجام شد موشک ماهواره بر ژوپیتر-سی با موفقیت ماهواره کاوشگر-1 را از طرف  آژانس موشک‌های بالستیک ارتش آمریکا به فضا ارسال کرد و بدین ترتیب برنامه فضایی آمریکا رسما آغاز شد و مسابقه تسلیحاتی بلوک شرق و غرب وارد فاز جدیدی شد.

ناسا

به نیروی دریایی آمریکا ماموریت داده شد تا موشکی برای پرتاب ماهواره به مدار طراحی کند. اما موشک ونگارد که برای این کار در نظر گرفته شده بود از موتور غیرقابل اطمینانی برخوردار بود.سال 1958 شوروی موشک اسپوتنیک 1 را با موفقیت پرتاب کرد و اولین ماهواره را در مدار قرار داد. با این کار همه به این باور رسیدند که آمریکا توانایی رقابت با نیروی فضایی شوروی را ندارد.مسئولین آمریکایی در این زمان تصمیم گرفتند که از ورنر و تجربه تیم مهندسان آلمانی برای طراحی موشک ماهواره بر در مدار استفاده کنند.سال 1958 ناسا تاسیس شد و تعداد 50 موشک رداستون برای پرتاب های تحقیقاتی به این مرکز منتقل شد همچنین دو سال بعد تیم توسعه موشک های بالستیک به رهبری ورنر نیز به ناسا نقل مکان کردند.

سال های اولیه ورنر در ناسا با شکست در پرتاب پروژه مرکوری بدون سرنشین مواجه شد که توسط موشک رداستون قرار بود در مدار قرار گیرد.علت شکست در پرتاب هم کوتاه بودن یکی از کلید های اتصال برق نسبت به بقیه بود. در واقع تکسین مسئول این کار به دلیل این که بتونه این کلید برق و کامل در سیستم جای دهد مقداری از سیم های اتصال آن را کوتاه کرد و همین دلیل باعث شد تا سیگنال قطع شود و موشک چند متر بیشتر پرتاب نشود.

ماموریت بعدی ناسا توسعه موشک ساترن برای حمل محموله های سنگین به  مدارهای دورتر بود و این شروع برنامه آپولو برای قدم گذاشتن انسان روی ماه بود.در همان ابتدا ورنر تحت فشار قرار گرفت که از روش EOR برای ارسال انسان به ماه استفاده کند اما بعدها وی توانست از روش دیگه که به اختصار LOR نام داشت استفاده کند و این کار و با استفاده از موشک ساترون که طراحی کرده بود انجام داد. بدین ترتیب ورنر به آرزوی خودش یعنی رسیدن انسان به ماه دست پیدا کرد و در مجموع 6 تیم فضانوردی مختلف با موشک های ساترون به ماه سفر کردند.دكتر براون در كنار موتورهاي ابر موشك ساترن 5 كه آپولو 11 را به ماه برد .

منبع: مجله رادیب